जापानीज इन्सेफ्लाइटिसबाट नवलपरासीमा तीन जनाको मृत्यु

दैनिक 24 खबर

२०८२ भाद्र १५, आईतबार प्रकाशित (५ घण्टा अघि) १२७ पाठक संख्या

मोहन पौडेल / दैनिक24 खबर
परासी, १५ भदौ । पश्चिम नवलपरासीमा जापानीज इन्सेफ्लाइटिस्बाट तीन जना पुरुषको मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा बर्दघाट नगरपालिका तथा सरावल र प्रतपापुर गाउँपालिकाका एक÷एक जना रहेका छन् ।
विगत डेढ महिनाको अवधिमा जापानीज इन्सेफ्लाइटिस्बाट उनीहरुको निधन भएको स्वास्थ्य कार्यालय पश्चिम नवलपरासीका निमित्त प्रमुख भेषराज शर्माले दैनिक24 खबर डटकमलाई जानकारी दिनुभयो । जापानीज इन्सेफ्लाइटिस् लामखुट्टेको टोकाइबाट हुने रोग हो । उहाँका अनुसार लामखुट्टेकै रोगबाट लाग्ने डेंगीबाट जिल्लामा ९ जना संक्रमित भएका छन् । सन् २०२५ को हालसम्म नौ जनामा डेंगी पोजेटिभ देखिएको कार्यालयका निमित्त प्रमुख शर्माले बताउनुभयो ।
स्वास्थ्य कार्यालयका अनुसार जापानीज इन्सेफ्लाइटिस्बाट संक्रमित बर्दघाट–१२ का ७४ वर्षीय पुरुष,सरावल–१ का ६२ वर्षीय पुरुष र प्रतापपुर–१ क ५० वर्षीय पुरुषको उपचारको क्रममा मृत्यु भएको हो ।
जेई विरुद्धको खोप नलगाएकाहरुमा जापानीज इन्सेफ्लाइटिस् संक्रमण देखिएको स्वास्थ्य कार्यालयका वरिष्ठ मलेरिया निरीक्षक देवीलाल पौडेलले बताउनुभयो । जापानीज इन्सेफ्लाइटिस् र डेंगीको जोखिमलाई मध्यनजर गर्र्दै समुदाय स्तरमा लामखुट्टै नियन्त्रण तथा रोकथाम एवं जनचेतना अभियान सञ्चालन गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।
चिकित्सकका अनुसार जापानीज इन्सेफलाइटिस् मस्तिष्कमा सङ्क्रमण हुने क्युलेक्स प्रजातिको लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने एक प्रकारको गम्भीर रोग हो । यो रोग विशेषगरी वर्षा यामको समयमा बढी देखिने गरेको छ। यो लामखुट्टे साँझपख तथा झिसमिसे बिहानीको समयमा बढी सक्रिय हुने गर्दछ । धानबाली, दलदल र पानी जम्ने स्थान लामखुट्टेको लागि उपयुक्त प्रजननस्थल भएकाले यस्ता क्षेत्रमा सङ्क्रमणको जोखिम बढी हुने गरेको बताइन्छ ।
जापानीज इन्सेफलाइटिस् गम्भीर अवस्थामा पुग्यो भने मस्तिष्क सुन्निने, पक्षाघात हुने, बेहोस हुने, कोमामा जाने वा ३० प्रतिशतसम्मको मृत्युसमेत हुनसक्छ । यो रोग सङ्क्रमित हाँस, कुखुराजस्ता चराचुरुङ्गी र सुँगर–बङ्गुरजस्ता जनावरलाई टोकेका सङ्क्रमित लामखुट्टेले मानिसलाई टोकेमा सर्ने गर्दछ ।
यस्तै नवलपरासीमा डेंगी संक्रमणले पनि उत्तिकै चुनौती देखिएको छ। वैशाखयता जिल्लामा ७ जनामा डेंगी संक्रमण पुष्टि भइसकेको छ । मौसममा पानी जम्ने स्थल र सरसफाइमा कमीका कारण संक्रमण तीव्र गतिमा फैलिने गरेको र यसको तथ्यांक र जोखिम पनि हरेक वर्ष निरनतर उकालो लाग्दै गएको छ ।
सामान्यतः एडिस एजिप्टी प्रजातिको लामखुट्टेमार्फत संक्रमित व्यक्तिबाट स्वस्थ मानिसमा संक्रमण फैलिन्छ । डेंगीका सामान्य लक्षणमा उच्च ज्वरो, टाउको दुखाइ, आँखाभन्दा पछाडि दुख्ने, स्नायु र मांसपेशी दुख्नेलगायत लक्षण देखिन्छ । गम्भीर अवस्थामा रक्तस्राव, प्लेटलेट घट्ने समस्या र शरीरमा असर पु¥याउन सक्छ भने समयमै उपचार नपाए संक्रमितको मृत्युसमेत हुनेभएकोले सावधानी अपनाउन चिकित्सकको सुझाव छ ।
विशेषगरी घर वरिपरि पानी जम्ने स्थान हटाउने, पानीको भाँडा, फूलदानी वा ट्यांकीमा समय–समयमा सफा गर्ने, लामखुट्टे नियन्त्रणका लागि तेल वा बालुवा हाल्ने, लामखुट्टे नजिकिन नदिन मच्छरदानी र रिपेलिन्ट प्रयोग गर्नेजस्ता उपाय अपनाउन र सरसफाइमा विशेष ध्यान दिन शर्माले आग्रह गर्नुभयो ।